ข้อเท็จจริงประการหนึ่งที่หลายคนยังเข้าใจผิดว่า เลมอน (Lemon) เจ้ามะนาวลูกใหญ่ ๆ ทรงคล้ายกระสวยนี้เป็นไม้เมืองหนาว ที่จริงแล้วเจ้าเลมอนนี้มันเป็นพืชเมืองร้อนนะครับปลูกในไทยได้ผลดีมาก แต่คนไทยไม่ค่อยรู้จัก การขยายพันธุ์จึงไม่ค่อยแพร่หลาย ทั้งที่ความเป็นจริงเจ้าเลมอนนี้สามารถประยุกต์ใช้ประโยชน์ทั้งในครัวและนอกครัวอย่างแพร่หลายทีเดียว
เลมอน ยังเอาไปทำแยมที่ให้ความหอม เปรี้ยว หวาน กลมกล่อมทีเดียว เอาไว้วันหลังจะบอกวิธีทำแยมจากเลมอนกันนะครับ ใครที่เป็นนักทานผักและปลื้มกับสลัดที่ผสมผสานผักนานาชนิดเข้าด้วยกัน บางคนมีเดรสซิ่ง(น้ำราดสลัด) หลาย ๆ รูปแบบไว้ในตู้เย็น ขอแนะนำให้ใช้น้ำเลมอนแทนความเปรี้ยวที่ได้จากแหล่งอื่น ๆ เช่นน้ำส้มสายชู หรือมะนาว แล้วอย่าลืมฝนผิวเลมอนผสมลงไปในสลัดจานโปรดของคุณด้วย รับรองสลัดจานโปรดของคุณจะหลุดพ้นจากความซ้ำซากจำเจ
ส่วนนอกครัวเลมอนก็มีบทบาทอยู่ไม่น้อย เพราะเลมอนเป็นแหล่งที่อุดมไปด้วยน้ำมันหอมระเหย ทั้งกิ่งและใบสามารถนำไปสกัดน้ำมันหอมระเหย นอกจากนี้ดอก ผิวของผลเลมอนก็ใช้สกัดน้ำมันหอมระเหยได้เช่นกัน ใช้กันแพร่หลายในอุตสาหกรรมน้ำหอมและอุตสาหกรรมอาหาร โดยนำไปแต่งกลิ่นผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ ตามต้องการ น้ำมันหอมระเหยที่สกัดจากดอกเลมอนให้กลิ่นที่สดชื่นเฉพาะตัวและราคาแพงมากครับ
พอมีกิ่งพันธุ์จำหน่ายให้ครับ ถือว่าแบ่งปันกัน ปลูกเอาไว้ดูเล่นที่บ้าน หรือถ้าเวลามันออกดอก ออกผลก็ยังอวดเพื่อนฝูงที่มาเยี่ยมเยียนได้ว่าบ้านเรามีเลมอนด้วย พันธุ์ที่มีอยู่นี่ลูกดก ใหญ่ และให้ผลทั้งปี ทนแล้งดีครับ
เคยเข้าไปเดินดูของในซูปเปอร์มาร์เก็ตเห็น เลมอน วางอยู่ในชั้น ขายเป็นลูก ลูกละ ๒๐ – ๓๐ บาท เห็นแล้วตกใจ อีกที่ขายเป็นกิโลครับ กิโลละร้อยกว่าบาท บางช่วงแพงกว่านั้น พระเจ้า ลูกเขื่อง ๆ ๔ – ๕ ลูกก็ชั่งได้เป็นโลแล้ว เอ....หรือว่าใครมีที่มีทางอยู่มากปลูกขายเลยดีไหมนี่ อยากได้กิ่งพันธุ์ก็ติดต่อที่เบอร์ 089 642 2465 ครับ
ปลูกใส่กระถางขนาด 20 นิ้ว เริ่มเห็นดอกแรกโผล่ออกมาทักทายให้ชื่นใจ กลิ่นหอมมาก จึงมีคนสกัดน้ำหอมจากดอกเลมอน ได้หัวน้ำหอมราคาแพงมาก
ถ้าพื้นที่ไม่มีก็ปลูกลงกระถางนะครับ อย่างในรูปอายุไม่ถึงปีก็เริ่มเห็นดอกแล้ว ต้นสูงเกือบ 2 เมตร สูตรดินปลูกผมใช้ปุ๋ยขี้วัวกับดินปลูกอย่างละครึ่ง ที่เหลือก็รดน้ำอย่างเดียว ถ้าหน้าฝนก็ห่าง ๆ หน่อย 3 - 4 วันครั้ง ในวันที่ฝนไม่ตก
ถ้าหน้าแล้งก็รดทุกวัน รดน้ำระวังอย่าให้แฉะเกินไป อย่างต้นที่ปลูกในกระถางก็ประมาณครั้งละขันก็พอ ตั้งแต่ปลูกมายังไม่เห็นแมลงมากวนใจ มีหนอนกินใบบ้างพอเห็นก็เก็บออก
จากดอกก็จะค่อย ๆแปลงโฉมเป็นผล รอเวลาผลแก่วางแผนไว้ในใจหลายเมนู เขาว่าเค้กเลมอนก็หอมน่ากิน คุกกี้เลมอนก็อร่อย ต้นที่เห็นอยู่นี่ปลูกในกรุงเทพฯครับ ยืนยันว่าปลูก เลมอน ในเขตร้อนอย่างบ้านเราได้กินผลแน่นอน
เคยเก็บลูก เลมอน มาฝานเอาแต่ผิว ได้เป็นชิ้น ๆ อย่างที่เห็น ขยี้เล็กน้อยแล้วหย่อนลงในถ้วยที่มีชาร้อนอยู่ โอ้โฮ เจ้า เลมอน เพิ่มมิติให้ชาถ้วยนั้นได้มากเลย กลิ่นเลมอนฟุ้งขึ้นเตะจมูกมาก วันต่อมาลองแบบเดียวกัน แต่เปลี่ยนจากชาเป็นกาแฟ โอ กาแฟก็กรุ่นกลิ่น เลมอน ฟุ้งขึ้นมาอีก เลยได้สูตรกาแฟกับชาที่ไม่ซ้ำซากจำเจสูตรใหม่ที่ทำง่าย ๆ ทำให้แต่ละเช้าแตกต่างกันออกไป
เลมอน มีระบบรากที่แข็งแรงมาก จึงเป็นพืชที่ทนแล้งได้ดี นิยมใช้เป็นต้นตอของพืชตระกูลส้มพันธ์ุอื่น ในที่ร่ม ยังเติบโตได้แต่ผลผลิตอาจจะน้อยกว่าต้นที่ได้แดดตรง ระดับแสงที่เหมาะสมกับ เลมอน คือกลางแจ้ง ได้แดดประมาณวันละ 4 - 5 ชั่วโมงขึ้นไปจึงจะให้ผลผลิตดี ต้นนี้เอาลงกระถางเล็กลืมเติมดิน พี่ยังก้มหน้าก้มตาผลิตรากเสริมขึ้นมา
ถ้าปลูกไว้กินเอง พื้นที่น้อยก็ปลูกลงกระถาง แต่ถ้ามีพื้นที่มากก็ปลูกเป็นล่ำเป็นสันกันเสียเลย เวลาลูกออกมาเต็นต้นมันละลานตาไปทั้งสวนเชียวแหละ เลมอน พันธุ์ Eureka เป็นพันธ์ุที่ให้ผลทั้งปีนะครับ เก็บกินกันเพลินไปเลย
ลูกเล็กก็ทยอยโตวันโตคืน ลูกใหญ่ก็ทะยอยแก่กันไป ที่เก็บไม่ทันก็ร่วงลงไป แต้มสีเหลืองให้กับสวน ตัดกับสีเขียวของใบ ขณะเดียวกันกิ่งที่เหลือก็ทยอยแตกตาดอกใหม่ โอ๊ย กิจกรรมในสวน เลมอน คงไม่มีอะไรจะเพลิดเพลินไปมากกว่ายามที่เมื่อผลผลิตมันทยอยออกมา
ผล เลมอน ที่จะส่งตลาดต้องเก็บขณะยังไม่เหลืองจัด ถ้ากะด้วยสายตาก็เหลืองประมาณ 20 - 30 เปอร์เซ็นต์ เป็นช่วง ผลเลมอนคลายสีเขียวเข้มแล้ว ที่เหลือไปสุกต่อระหว่างเดินทางไปร้านขายของชำ คงใช้เวลาหลายวันเพราะกว่าจะถึงมือผู้บริโภคต้องผ่านพ่อค้าคนกลาง ผู้ค้าส่ง แล้วจึงจะเป็นผูค้าปลีก แต่ถ้าปลูกไว้กินเองปล่อยเหลืองคาต้นแล้วค่อยเก็บแล้วเข้าครัวเลย จะได้เลมอนกลิ่นหอมที่สุด
ลองจินตนาการดูว่าพื้นที่สวนที่ว่างอยู่เขียวพรึ่่บไปด้วยต้น เลมอน แล้วเวลาที่ดอกทยอยออก ทั้งสวนก็จะอวลไปด้วยกลิ่นหอม ทิ้งช่วงไปสักระยะก็จะเริ่มมีสีเหลือของ ผลเลมอน ที่แก่จัดแล้ว แซมอยู่ตามพุ่มเขียว ๆ จะงดงามเพียงใดหนอ
“ตีนช้าง” ต้น กับ ตอ ต่างที่มา
แรกเริ่มก่อนจะเริ่มขยายพันธุ์เลมอนเป็นจริงเป็นจัง ก็ศึกษาหาข้อมูลกันรอบด้านอยากให้คนซื้อกิ่งไปปลูกได้กิ่งพันธุ์ที่แข็งแรง สมบูรณ์ และปลูกเก็บกินผลได้นานที่สุด ไปเจอข้อมูลว่าต่อยอด เลมอน บนตอมะขวิด หรือตอมะสัง จะได้ต้นพันธุ์ที่ดี แข็งแรง ทนโรค ก็จัดแจงเลย สั่งต้นมะขวิดมาต่อกิ่งเลมอน ผลก็คืบหน้าไปมาก การต่อกิ่งประสบความสำเร็จด้วยดี
ค้นข้อมูลไปเรื่อย ๆ
ไปเจอเรื่องข้อเสียของพืชตระกูลส้มบนตอมะขวิดอีกด้านหนึ่ง เบรกตัวโก่งเลย
รีบเก็บเลมอนบนตอมะขวิดแทบไม่ทัน บางสวนบอกว่ากลิ่นและรสมะนาวเพี้ยนไป
รศ.ดร.รวี
เสรฐภักดี จากภาควิชาพืชสวน
คณะเกษตร กำแพงแสน หาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
บอกว่ามะนาวบนตอมะขวิดแรก ๆ อาจจะดี แต่ระยาวยังไม่มีใครรู้ข้อเสีย
แต่มีข้อสังเกตเบื้องต้นคือเวลาปลูกลงดินไปได้สักระยะ
รอยต่อระหว่างกิ่งมะนาวกับตอมะขวิดอาจแตกออกได้
และที่เห็นชัด ๆ คือกิ่งมะนาวบนตอมะขวิดราคาแพงกว่ากิ่งตอนหลายเท่าตัว
หาข้อมูลเพิ่มเติมได้จากไร่กล้อมแกล้ม แห่งเมืองกาญจน์ ที่พันโทวีระ
ใจหนักแน่น หรือลุงคิม กูรูด้านเกษตรดูแลอยู่
บอกข้อเสียของมะนาวบนตอมะขวิดในระยะยาว ตอมะขวิดจะกลายเป็น “ตีนช้าง” คือส่วนโคนจะอวบพองป่องออกมา
และดันต้นมะนาวออกจากตอ
ไอ้อาการ “ตีนช้าง” ที่ว่า ผมเห็นภาพชัดเจนขึ้นเมื่อเห็นต้นมะกอกที่ซื้อมาปลูกเมื่อหลายปีก่อน
บัดนี้โคนมันกลายเป็น “ตีนช้าง” ไปเรียบร้อยแล้ว ต้นมะกอกที่เคยได้กินลูกกรอบๆ
มันๆ โดนต้นตอกำจัดทิ้งไปแล้ว ได้กินแต่ใบอ่อนตอนหน้าแล้ง ก็ไม่เลวนะ
จากกินผลเปลี่ยนมาเป็นกินใบแทน ยังไงก็ไม่เสียเปล่า อย่างน้อยก็เป็นผักปลอดสารพิษ (ฮา..มั้ยเนี่ย)
ไอ้อาการ “ตีนช้าง” ที่ว่า ผมเห็นภาพชัดเจนขึ้นเมื่อเห็นต้นมะกอกที่ซื้อมาปลูกเมื่อหลายปีก่อน
บัดนี้โคนมันกลายเป็น “ตีนช้าง” ไปเรียบร้อยแล้ว ต้นมะกอกที่เคยได้กินลูกกรอบๆ
มันๆ โดนต้นตอกำจัดทิ้งไปแล้ว ได้กินแต่ใบอ่อนตอนหน้าแล้ง ก็ไม่เลวนะ
จากกินผลเปลี่ยนมาเป็นกินใบแทน ยังไงก็ไม่เสียเปล่า อย่างน้อยก็เป็นผักปลอดสารพิษ (ฮา..มั้ยเนี่ย)
อาการ “ตีนช้าง” เป็นอาการที่ตอปฏิเสธต้น แม้ว่ามะขวิดจะอยู่ตระกูลเดียวกับมะนาว
แสดงว่า แรกๆ ข้ายอมเอ็งไปก่อน รอจังหวะเหมาะค่อยหาโอกาสกำจัดเอ็งทิ้ง คือสะสมอาหารไว้ที่ต้นตอ จนอวบอ้วนแข็งแรงมีพลังพอแล้วก็ถึงเวลาเอาคืน สร้างยอดสร้างกิ่งขึ้นมาเอง จะว่าเขาโหดก็ไม่ได้ ก็เขาเป็นคนหาอาหารเองแล้วเอาไปเลี้ยงคนอื่นเฉยเลย
เป็นใครก็แค้น
ตอนนี้กิ่งพันธุ์เลมอนที่มีอยู่ก็เลยมีแต่กิ่งตอนอย่างเดียว
ไม่ต้องกังวลนะครับ เลมอนมีระบบรากที่แข็งแรงมาก
ดูอย่างต้นนี้อนุบาลไว้ในกระถางเล็กนิดเดียวเอง ยังแตกรากออกมาเป็นพวงได้ขนาดนี้
การปลูกแบบกระจายราก
ผมทดลองเอาออกมาล้างราก และเก็บในถุงหยอดน้ำลงไปนิดหน่อย ปิดถุงให้สนิท (จำลองสถานการณ์เหมือนส่งพัสดุไปให้ลูกค้า)
3 วันผ่านไป เปิดถุงดู สภาพยังปกติดีมาก
ยังไม่หยุดทดลองครับ ใส่น้ำในแก้วแล้วเอาต้นเลมอนที่ออกมาจากถุงพักไว้ในแก้ว วันแรกผ่านไปด้วยดี จนถึงวันที่ 2 สดชื่นขึ้น วันที่ 3 กระปรี้กระเปร่าดี
จึงได้เป็นสูตรสำหรับผู้ซื้อไม่ต้องห่วงต้นตายระหว่างเดินทาง
และเมื่อได้รับต้นแล้วยังสามารถเอาออกมาพักในน้ำได้อีกหลายวัน
(เป็นสัปดาห์)แล้วไม่ต้องต้องกลัวต้นจะไม่แข็งแรงเพราะพืชตระกูลส้มต้องปลูกแบบกระจายราก ต้นจึงจะแข็งแรง แตกกิ่งดี
การปลูกแบบกระจายรากมักใช้ในพืชตระกูลส้ม
และกุหลาบ
ส่วนใหญ่แล้วจะเข้าใจกันว่าการเอาต้นกล้าลงปลูกต้องระวังไม่ให้รากพืชได้รับความกระทบกระ
เทือนแต่ทฤษฎีนี้ตรงข้ามกับพืชตระกูลส้มและกุหลาบ
จากการทดลองของหลายสถาบันพิสูจน์แล้วว่าการปลูกพืชตระกูลส้ม
และกุหลาบ ต้องใช้วิธิทำความสะอาดรากก่อนลงดินปลูก ถ้าเศษดิน
หรือเศษวัสดุติดอยู่ตามรากให้ใช้มือเขี่ยออกเบาๆ ให้รากสะอาดที่สุด
อาจเปิดน้ำก๊อกเบาๆ ค่อยๆล้างออกก็ได้ เสร็จแล้วเอาลงกระถางหรือหลุมปลูกที่เตรียมไว้
โดยใช้มือช่วยแผ่ราก กระจายออกด้านข้าง แล้วกลบดินตามลงไป วิธีนี้จะช่วยให้ต้นอ่อนของพืชตระกูลส้มและกุหลาบเจริญเติบโตเร็ว และยังเป็นการขจัดเชื้อโรคเบื้องต้น
ที่อาจติดมากับดินหรือวัสดุปลูกได้อีกด้วย
เขียนถึงเรื่องเลมอน ก็นึกถึงเพลง Lemon Tree ของ Peter Paul and Mary เอาเนื้อเพลงมาฝากกัน
Lemon Tree
When I was just a lad of ten my father said to me.
Come here and take a lesson from the lovely lemon tree.
Don’t put faith in love my boy, my father said to me.
“I fear you’ll find that love is like the lovely lemon tree”
* Lemon tree very pretty and the lemon flower is sweet
But the fruit of a ball lemon is impossible to eat.(Repeat *)
One day beneath the lemon tree my loving die it live.
A girl so sweet when she smile the stars rolls in the sky.
We passed that summer lost in love beneath the lemon tree.
The music of her laughter here’s my father words from me.(Repeat *)
One day she left without a word. She took away the sun
And in the dark she’d left I knew it she had done.
She left me for another it’s a coming tale or true.
A settle man but wiser now I sing these words to you(Repeat *)
Lemon tree……….
Lemon tree……….
Lemon tree……….
มานี่สิ หาบทเรียนชีวิตจากต้นเลมอนที่แสนน่ารักนี้
ลูกเอ๋ย เรื่องรัก เรื่องใคร่น่ะอย่าถลำลึกจนหัวปักหัวปำล่ะ
กลัวก็แต่ว่าลูกจะเจอความรักแบบต้นเลมอนนี้แหละ
ต้นเลมอนนี้มันแสนจะน่ารัก
ดอกของมันก็แสนงดงาม
แต่ไอ้เจ้าลูกเลมอนนี้สิ มันเปรี้ยวจี๊ดจนกินเล่น ๆ ไม่ได้หรอกนะลูก
แล้ววันหนึ่งฉันก็เจอจนได้ ความรักอันแสนหวานเริ่มต้นและจบลงที่ใต้ต้นเลมอนนั่นเอง
สาวน้อยแสนสวยคนหนึ่ง ยามเธอยิ้มนัยน์ตาเธอเป็นประกายเหมือนดวงดาวระยิบอยู่ในท้องฟ้า
ในฤดูร้อนนั้นเราถักทอสายใยรักที่ใต้ต้นเลมอน
ท่ามกลางเสียงหัวร่อต่อกระซิกที่ดังไพเราะปานเสียงดนตรี
แต่แล้ววันหนึ่งเธอก็พรากเอาแสงตะวันแห่งความอบอุ่นไปจากฉัน ไม่ทิ้งไว้แม้แต่คำร่ำลา
เธอหายไปในความมืดแห่งรัตติกาล และฉันก็รู้แล้วว่าเกิดอะไรขึ้น
โผเข้าสู่อ้อมอกของชายอื่น ฉันเองก็งงจังงัง จนแยกไม่ออกว่านี่เรื่องจริงหรือเรื่องฝัน
บัดนี้หนุ่มน้อยผู้นั้นจึงเริ่มเรียนรู้ชีวิต และมีเรื่องเล่ามาสู่กันฟัง...........
เนื้อหาเพลงอาจเป็นเพลงรักธรรมดา ๆ เพลงหนึ่ง แต่ก็เอาเรื่องต้นไม้ใบหญ้ามาเป็นปรัชญาสอนชีวิตได้อย่างแยบยล ฮิตกันอยู่ในยุค 60 แนวประสานเสียงของสามนักร้องนำ อย่าง Peter Paul และ Mary นั้นมันฟังละมุนละไมอารมณ์จริง ๆ น่าเสียดายตอนนี้สมาชิกของวงอยู่กันไม่ครบเสียแล้ว ธรรมดาโลกนะครับ เกิดแก่เจ็บตาย เป็นเรื่องปกติ แม้ว่าหลัง ๆ วงนี้จะไม่ ออกอัลบั้มวางตลาดแล้วแต่ยังมีคอนเสิร์ตแสดงสดให้แฟน ๆ ในอเมริกาที่ร่วมยุคได้ติดตามกันไม่ขาดระยะตามความสามารถของสังขารครับ แต่ละคนก็เลข ๖ เลข ๗ นำหน้ากันแล้ว แต่อย่างไรก็ยังได้รับการต้อนรับอยู่เสมอ รู้สึกชื่นชมและยินดีกับศิลปินทางฝั่งตะวันตกเขานะครับแฟน ๆ ร่วมยุคเคยรักเคยชอบกันอย่างไรก็ไม่เคยเปลี่ยนแปลงความรู้สึกที่เคยมีให้กัน ยังติดตามข่าวคราวอุดหนุนจุนเจือกันอยู่ไม่ขาดสาย
